Interakcje człowiek-komputer-robot z perspektywy nauk społecznych

pol Artykuł w języku polskim DOI:

Kazimierz Krzysztofek Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa

Pobierz Artykuł

Streszczenie

Autor wychodzi od stwierdzenia, że przez wiele dekad refleksja nt. robotów i ich wpływu na ludzi nie była traktowana jako główne zadanie badawcze humanistyki i nauk społecznych. Socjologia została ufundowana na badaniu zdarzeń interpersonalnych i społecznych. Nie wypracowała wystarczających metod badania techno-ludzkich i socjotechnicznych fenomenów. Tymczasem zrozumienie i objaśnienie roli przedmiotów jest niezbędne do zrozumienia natury społeczeństwa zdominowanego przez technologie, wśród których na czoło wysuwają się zaawansowane komputery inkorporowane w humanoidalnych robotach. Autor stwierdza w konkluzji, że usługi oferowane przez ludzi są zastępowane przez usługi wykonywane przez same technologie. To per se redukuje znaczenie struktur społecznych. Zmiana społeczna mniej zależy od sieci interpersonalnych, a bardziej od ekspansji sieci techno-ludzkich, przy czym ludzie oczekują coraz więcej od maszyn, a coraz mniej od siebie nawzajem.

Słowa kluczowe

aktor-sieć, humanoid, komputer, robot

Human-computer-robot interactions

Abstract

The Author starts from by saying that for several decades our reflection on non-human actors and their impact on humans have not been seen as a major task of humanities and social sciences. These were focused on research of interpersonal and social practices and did not work out sufficient and effective methods and approaches in examining techno-human and techno-social phenomena. Yet, it becomes more and more evident that understanding and explaining the role of objects and tools is indispensable to grasp the nature of technology saturated societies, in particular smart technologies incorporated into anthropomorphic robots. The Author concludes that services offered by humans are more and more replaced by those conducted by computers and robots. This per se reduces the importance of social structures. As a result the social change depends less on interpersonal networks and more on techno-human ones. This means that humans expect more from machines and less for each other.

Keywords

actor-network, computer, humanoid, robot

Bibliografia

  1. Arkin R.C.: Behavior-Based Robotics, Cambridge, Ma, The MIT Press 1998.
  2. Baker S.: Final Jeopardy: Man vs. Machine and the Quest, New York: Houghton Miffkin Harcourt Publishing Co. 2011.
  3. Brooks R.: Flesh and Machines: How Robots Will Change Us, New York-Toronto, Pantheon Books 2002.
  4. Benford G., Malartre E.: Beyond Human: Living with Robots and Cyborgs, Tom Doherty Associates: New York 2007.
  5. Callon M.: Techno-economic Networks and Irreversibility, [w:] Law J. (red.): A Sociology of Monsters: Essays on Power, Technology and Domination, Routledge, London-New York 1991, s. 132-161.
  6. Fogg B.J., Nass C.: Silicon sycophants: The effects of computers that fl atter. International Journal of Human-Computer Studies, 46(5), 1997, s. 551-561.
  7. Human Robot Personal Relationship, 1st International Conference Maastricht University, Jun 12-13. 2008 http://www.unimaas.nl/humanrobot
  8. Knorr-Cetina K.: Sociality with Objects. Social Relations in Post-social Knowledge Societies, “Theory, Culture & Society”, t. 14, nr 4, 1997, s. 1-30.
  9. Krzysztofek K.: Nie-ludzka sieć. Wokół teorii Actor-Network [w:] Gorzelak G. et al.: Człowiek-Miasto-Region. Związki i interakcje,: Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, s. 267-283.
  10. Kurzweil R.: The Age of Spiritual Machines. When Computer Exceed Human Intelligence, New York: Penguin Group, 1999.
  11. Latour B.: On Actor Network Theory. A Few Clarifications. “Soziale Welt”, Vol. 47, No. 4, 1996, s. 369-381.
  12. Latour B.: Prolog w formie dialogu. O teorii actor-network, Teksty Drugie 1/2, 2007.
  13. Law J., Hassard J. (eds): Actor Network Theory and After, Blackwell, Oxford 1999.
  14. Lee E.-J., Nass C., Brave S.: Can computer-generated speech have gender? An experimental test of gender stereotypes. CHI 2000, Hague, Netherlands.
  15. Levy N.L.D.: Love and Sex with Robots: The Evolution of Human-Robot Relationships: New York: HarperCollins Publishers 2007.
  16. Matthias A.: Strafrecht für Roboter, Maschinen sollen für eigene Fehler haften, Der Spiegel, 1.08. 2010.
  17. Naisbitt J.: Megatrends. Ten New Directions Transforming our Lives, New York 1984.
  18. Nass C., Fogg B. J., Moon Y.: Can computers be teammates? International Journal of Human-Computer Studies, 45(6), 1996, s. 669-678.
  19. Nass C., Moon, Y.: Machines and mindlessness: Social responses to computers. Journal of Social Issues, 56(1), 2000, s. 81-103.
  20. Nass C., Moon Y., Carney P.: Are people polite to computers? Responses to computer-base interviewing systems. Journal of Applied Social Psychology, 29(5), 1999, s. 1093-1110.
  21. Nass C., Moon Y., Fogg B.J., Reeves B.: (1995). Can computer personalities be human personalities? International Journal of Human-Computer Studies, 43(2), 223-239.
  22. Nass C., Moon Y., Green N.: Are machines gender-neutral? Gender-stereotypic responses to computers with voices. Journal of Applied Social Psychology, 27(10), 1997, 864-876.
  23. Menzel P., Faith D’Aluisio: Robo sapiens: Evolution of a New Species, New York 2000.
  24. Olcoń-Kubicka M.: Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
  25. Perkovitz S.: Digital People: From Bionic Humans to Androids. New York, Joseph Henry Press 2004.
  26. Postman N.: Technopol. Triumf techniki nad kulturą. Warszawa 2005.
  27. Reeves B., Nass C.: Media i ludzie, (tłum. H. Szczerkowska) PIW, Warszawa 2000.
  28. Sorrel Ch.: Is Sex with a Robot Hooker Cheating?, Wired, 30.06.2008.
  29. Storrs-Hall J.: Beyond AI: Creating the Conscience of the Machine. New York: Prometheus Books 2007.
  30. Szlendak T., Pietrowicz K.: Kultura konsumpcji jako kultura wyzwolenia? Między krytyką konsumeryzmu a społeczeństwem opartym na modzie. Kultura i społeczeństwo 3/2005.
  31. Tarkowski A.: Social and technical Construction of the Internet, Its Users and Uses, praca doktorska w maszynopisie, IFiS PAN, Warszawa 2008.
  32. Turkle S.: Alone Together: Why We Expect More From Technology More From Technology and Less From Each Other, New York: Basic Books 2011.
  33. Wallach W., Allen C.: Moral Machines: Teaching Robots Right from Wrong, Oxford Univ. Press, 2008.
  34. Zuboff S.: In the Age of the Smart Machines. The Future of Work an Power. New York: Basic Books, 1984.