Robotyka: techniki, funkcje, rola społeczna. Cz. 3. Roboty a problemy społeczne

pol Artykuł w języku polskim DOI: 10.14313/PAR_248/5

wyślij Cezary Zieliński Politechnika Warszawska, Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych, Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej

Pobierz Artykuł

Streszczenie

Aby ocenić, jaki wpływ będą miały roboty na społeczeństwo, należy skrupulatnie przeanalizować obecny stan wiedzy, a w szczególności wskazać fundamentalne problemy, które jeszcze nie zostały rozwiązane, mające istotne znaczenie dla potencjalnych zmian społecznych powodowanych rozwojem robotyki. Wspomniany wpływ zależy od inteligencji robotów, więc ten aspekt dominuje w przedstawionej tu analizie. Rozważania zostały podzielone na trzy części: 1) analizę czynników technicznych wpływających na inteligencję i bezpieczeństwo robotów, 2) analizę obecnych możliwości robotów, 3) analizę przewidywań dotyczących rozwoju robotyki, a w konsekwencji poglądów na skutki tego rozwoju dla społeczeństwa. Niniejszy artykuł poświęcony jest trzeciemu z wymienionych tu zagadnień.

Słowa kluczowe

etyka, osobliwość technologiczna, postęp cywilizacyjny, prawo, racjonalność, robot, trendy społeczne, umysł

Robotics: Techniques, Functions, Social Role. Part 3. Robots and Social Problems

Abstract

In order to assess the impact of robots on society, it is necessary to carefully analyze the state-of-the-art, and in particular the fundamental issues that have yet to be resolved, however having significant impact on the potential societal changes resulting from the development of robotics. The aforementioned impact depends on the level of intelligence of robots, so this aspect dominates in the presented analysis. The presentation has been divided into three parts: 1) analysis of technical factors affecting the intelligence and security of robots, 2) analysis of current capabilities of robots, 3) analysis of diverse predictions of how robotics will evolve, and thus the attitudes towards the influence of the result of this development on society. This part of the paper is devoted to the third of the above mentioned three issues.

Keywords

ethics, law, mind, progress of civilisation, rationality, robot, societal trends, technological singularity

Bibliografia

  1. Encyklopedia PWN – hasło: racjonalność. PWN, 1997–2022.
  2. Encyklopedia PWN – hasło: religia. PWN, 1997–2022.
  3. Abney K., Robotics, Ethical Theory, and Metaethics: A Guide for the Perplexed. [In:] Lin P., Abney K., Bekey G., (red.), Robot Ethics: The Ethical and Social Implications of Robotics, MIT Press, 2011, 35–52.
  4. Adee S., Reverse Engineering the Brain: David Adler Dreams of a Google Map for the Human Brain. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, June 2008, 43–45.
  5. Arkin R., Governing Lethal Behavior in Autonomous Robots. CRC Press, 2009.
  6. Asimov I., Runaround. Astounding science fiction, Vol. 29, No. 1, 1942, 94–103.
  7. Awad E., Dsouza S., Kim R., Schulz J., Henrich J., Shariff A., Bonnefon J.-F., Rahwan I., The moral machine experiment. „Nature”, Vol. 563, No. 7729, 2018, 59–64, DOI: 10.1038/s41586-018-0637-6.
  8. Bekey G., Current Trends in Robotics: Technology and Ethics. [In:] Lin P., Abney K., Bekey G., (red.), Robot Ethics: The Ethical and Social Implications of Robotics, MIT Press, 2011, 17–34.
  9. Bendyk E., W stronę światła. „Polityka”, Vol. 24, No. 3164, 13–19 czerwca 2018, 58–60.
  10. Brooks R., I, Rodney Brooks, am a robot. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, June 2008, 60–67.
  11. Brown T., Mann B., Ryder N., Subbiah M., Kaplan J., Dhariwal P., Neelakantan A., Shyam P., Sastry G., Askell A., Agarwal S., Herbert-Voss A., Krueger G., Henighan T., Child R., Ramesh A., Ziegler D., Wu J., Winter C., Hesse C., Chen M., Sigler E., Litwin M., Gray S., Chess B., Clark J., Berner C., McCandlish S., Radford A., Sutskever I., Amodei D., Language models are few-shot learners, [In:] Advances in Neural Information Processing Systems 33 (NeurIPS 2020).
  12. Burdukiewicz J.M., Zbieracze i łowcy. (M. Derwich, A. Żurek, red.), Polska. Dzieje cywilizacji i narodu. U źródeł Polski – do roku 1038. Berteelsmann Media & Wydawnictwo Dolnośląskie, Warszawa-Wrocław, 2002.
  13. Campbell K., McWhir J., Ritchie W., Wilmut I., Sheep cloned by nuclear transfer from a cultured cell line. „Nature”, Vol. 380, 1996, 64–66, DOI: 10.1038/380064a0.
  14. Chancel L., Piketty T., Saez E., Zucman G., World Inequality Report 2022. World Inequality Lab, 2022.
  15. Christiano P., Leike J., Brown T., Martic M., Legg S., Amodei D., Deep reinforcement learning from human preferences. [In:] Guyon I., Luxburg U.V., Bengio S., Wallach H., Fergus R., Vishwanathan S., Garnett R. (red.), Advances in Neural Information Processing Systems 30 (NeurIPS 2017). Curran Associates.
  16. Dennett D., The self as a responding-and responsible artifact. „Annals of the New York Academy of Sciences”, Vol. 1001, No. 1, 20023, 39–50, DOI: 10.1196/annals.1279.003.
  17. Derwich M., Najstarsze ludy i kultury. (M. Derwich, A. Żurek, red.), Polska. Dzieje cywilizacji i narodu. U źródeł Polski – do roku 1038. Berteelsmann Media & Wydawnictwo Dolnośląskie, Warszawa-Wrocław, 2002.
  18. Diamond J.M., Strzelby, zarazki, maszyny. Losy ludzkich społeczeństw. Prószyński i s-ka, Warszawa, 2000.
  19. Diamond J.M., Collapse: How Societies Choose to Fail or Survive. Penguin Books, London, 2005.
  20. Doliński D., Myślenie spiskowe – mechanizmy psychologiczne. (J.Lubacz, red.), Ewolucja cywilizacyjnej roli i społecznego odbioru nauki, Instytut Podstawowych Problemów Cywilizacji im. Marka Dietricha, Warszawa, 2021, 23–34.
  21. Ford M., Świt robotów – czy sztuczna inteligencja pozbawi nas pracy? cdp.pl, 2016.
  22. Freeman R., Who owns the robots rules the world. Harvard Magazine, May-June 2016, 37–39.
  23. Gackowski Z., Unorthodox Thoughts about Good Robots Viewed Pragmatically and Praxiologically. (K. Tchoń, W. Gasparski, red.), A Treatise on Good Robots, Transaction Publishers, 2014, 39–53.
  24. Grygiel R., Rolnicy i pasterze. (M. Derwich, A. Żurek, red.), Polska. Dzieje cywilizacji i narodu. U źródeł Polski – do roku 1038. Berteelsmann Media & Wydawnictwo Dolnośląskie, Warszawa-Wrocław, 2002.
  25. Guizzo E., Monkey controls advanced robot using its mind in unprecedented demonstration, a monkey with a brain-machine interface commands a seven-degree-offreedom robotic arm. „IEEE Spectrum News Robotics”, 2010.
  26. Góralski A., Technologia pracy umysłowej: prekursorzy. (A. Góralski, red.), Zadanie, metoda, rozwiązanie. Zbiór 4, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1982, 29–54.
  27. Hampson R., Song D., Robinson B., Fetterhoff D., Dakos A., Roeder B., She X., Wicks R., Witcher M., Couture D., Laxton A., Munger-Clary H., Popli G., Sollman M., Whitlow C., Marmarelis V., Berger T., Deadwyler S., Developing a hippocampal neural prosthetic to facilitate human memory encoding and recall. „Journal of Neural Engineering”, Vol. 15, No. 3, 2018, DOI: 10.1088/1741-2552/aaaed7.
  28. Hanson R., Economics of the singularity. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, 2008, 37–42.
  29. Harari Y., Sapiens – od zwierząt do bogów. PZWL – Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2014.
  30. Horgan J., The consciousness conundrum. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, 2008, 28–33.
  31. Humphries C., A Detailed 3-D Atlas of a Human Brain. MIT Technology Review, 2013.
  32. Jackson P., Mongołowie i Zachód. Bellona, Warszawa, 2007.
  33. Kadrow S., Gediga B., Od brązu do żelaza. (M. Derwich, A. Żurek, red.), Polska. Dzieje cywilizacji i narodu. U źródeł Polski – do roku 1038. Berteelsmann Media & Wydawnictwo Dolnośląskie, Warszawa-Wrocław, 2002.
  34. Kagan B.J., Kitchen A.C., Tran N.T., Habibollahi F., Khajehnejad M., Parker B.J., Bhat A., Rollo B., Razi A., Friston K.J., In vitro neurons learn and exhibit sentience when embodied in a simulated gameworld. „Neuron”, Vol. 110, No. 23, 2022, DOI: 10.1016/j.neuron.2022.09.001.
  35. Kennedy S., Schwartz A., Distributed processing of movement signaling. „Proceedings of the National Academy of Sciences”, Vol. 116, No. 52, 2019, 26266–26273, DOI: 10.1073/pnas.1902296116.
  36. Kissinger H., How the Enlightenment Ends. „The Atlantic”, June 2018.
  37. Koch C., Tononi G., Can Machines be Conscious? Yes – and a new Turing test might prove it. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, 2008, 47–51.
  38. Kossowska M., Odporni na wiedzę ... czy o zaufaniu i polityce. (J. Lubacz, red.), Ewolucja cywilizacyjnej roli i społecznego odbioru nauki, Instytut Podstawowych Problemów Cywilizacji im. Marka Dietricha, Warszawa, 2021, 59–73.
  39. Kumar A., Pareek V., Faiq M., Ghosh S., Kumari C., Adult neurogenesis in humans: A review of basic concepts, history, current research, and clinical implications. „Innovations in Clinical Neuroscience”, Vol. 16, No. 5–6, 2019, 30–37.
  40. Kurzweil R., The Age of Intelligent Machines. MIT Press, Cambridge, Mass., 1990.
  41. Kurzweil R., The Age of Spiritual Machines: When Computers Exceed Human Intelligence. Penguin, New York, 1999.
  42. Kurzweil R., The Singularity is Near: When Humans Transcend Biology. Viking, New York, 2005.
  43. Kurzweil R., How to Create a Mind: The Secret of Human Thought Revealed. Viking, New York, 2012.
  44. Lebedev M., Nicolelis M.. Brain-machine interfaces: From basic science to neuroprostheses and neurorehabilitation. „Physiological reviews”, Vol. 97, No. 2, 2017, 767–837, 2017, DOI: 10.1152/physrev.00027.2016.
  45. Ledford H., CRISPR, the disruptor. „Nature”, Vol. 522, 2015, 20–24.
  46. Libet B., Do we have free will? „Journal of Consciousness Studies”, Vol. 6, No. 8–9, 1999, 47–57.
  47. Libet B., Gleason C., Wright E., Pearl D., Time of Conscious Intention to Act in Relation to Onset of Cerebral Activity (Readiness-Potential): The Unconscious Initiation of a Freely Voluntary Act. „Brain”, Vol. 106, No. 3, 1983, 623–642, DOI: 10.1093/brain/106.3.623..
  48. Lubacz J., Kilka uwag – “informacji” – wprowadzających. (J. Lubacz, red.), W drodze do społeczeństwa informacyjnego, Instytut Podstawowych Problemów Cywilizacji, Warszawa, 1999, 5–10.
  49. Lutz W., Samir K., Global human capital: Integrating education and population. „Science”, Vol. 333, No. 6042, 2011, 587–592, DOI: 10.1126/science.1206964.
  50. Lutz W., Sanderson W., Scherbov S., The coming acceleration of global population ageing. „Nature”, Vol. 451, No. 7179, 2008, 716–719.
  51. Man J., Kubiłaj-Chan – władca największego imperium w dziejach. Amber, Warszawa, 2007.
  52. Maynez J., Narayan S., Bohnet B., McDonald R., On faithfulness and factuality in abstractive summarization, 2020.
  53. McKinsey&Company. Kluczowe umiejętności na rynku pracy przyszłości. Ramię w ramię z robotem – Jak wykorzystać potencjał automatyzacji w Polsce, Forbes, 2018, 25–26.
  54. McKinsey&Company. Nadchodzi czwarta rewolucja przemysłowa. Ramię w ramię z robotem – Jak wykorzystać potencjał automatyzacji w Polsce, Forbes, 2018, 7–8.
  55. McKinsey&Company. Wpływ automatyzacji na polską gospodarkę. Ramię w ramię z robotem – Jak wykorzystać potencjał automatyzacji w Polsce, Forbes, 2018, 19–23.
  56. Meadows D., Meadows D., Randers J., Behrens W., III. The limits to growth. A Report to The Club of Rome, 1972.
  57. Moore G., Cramming more components onto integrated circuits. „Electronics Magazine”, Vol. 38, No. 8, 1965, 114–117, DOI: 10.1109/N-SSC.2006.4785860.
  58. Mullin E., How Big Science Failed to Unlock the Mysteries of the Human Brain. MIT Technology Review, August 25 2021.
  59. Nalepa G., From Good Robots to Useful Intelligent Agents. (K. Tchoń, W. Gasparski, red.), A Treatise on Good Robots, Transaction Publishers, 2014, 159–170.
  60. Nordmann A., Singular Simplicity – The story of singularity is sweeping, dramatic, simple – and wrong. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, 2008, 52–55.
  61. OpenAI. GPT-4 technical report, 2023.
  62. Radford A., Wu J., Child R., Luan D., Amodei D., Sutskever I., Language models are unsupervised multitask learners. 2019.
  63. Russell S., Norvig P.. Artificial Intelligence: A Modern Approach. Pearson Education, Upper Saddle River, N.J., 2003.
  64. Sanchez C., Chiu C.-W., Zhou Y., González J., Vinson S., Liang H., Locomotion control of hybrid cockroach robots. „Journal of The Royal Society Interface”, Vol. 12, No. 105, 2015, DOI: 10.1098/rsif.2014.1363.
  65. Sandhu K., Sherwin E., Schellekens H., Stanton C., Dinan T., Cryan J., Feeding the microbiota-gutbrain axis: diet, microbiome, and neuropsychiatry. „Translational Research”, Vol. 179, 2017, 223–244, DOI: 10.1016/j.trsl.2016.10.002.
  66. Shelly M., Frankenstein. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1989. 
  67. Spalding K., Bergmann O., Alkass K., Bernard S., Salehpour M., Huttner H., Boström E., Westerlund I., Vial C., Buchholz B., Possnert G., Mash D., Druid H., Frisén J.. Dynamics of hippocampal neurogenesis in adult humans. „Cell”, Vol. 153, 2013, 1219–1227, DOI: 10.1016/j.cell.2013.05.002.
  68. Sproule A., James Watt – Jak rozwój maszyn parowych stworzył nasze społeczeństwo przemysłowe. Czytelnik, Warszawa, 1992.
  69. Sun-Zi. Sztuka wojenna. Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki, 2012.
  70. Tchoń K., Introduction. (K. Tchoń, W. Gasparski, red.), A Treatise on Good Robots, xvii–xxviii. Transaction Publishers, 2014.
  71. Vaswani A., Shazeer N., Parmar N., Uszkoreit J., Jones L., Gomez A., Kaiser L., Polosukhin I., Attention is all you need. [In:] Guyon I., Luxburg U.V., Bengio S., Wallach H., Fergus R., Vishwanathan S., Garnett R. (red.), Advances in Neural Information Processing Systems 30 (NeurIPS 2017). Curran Associates.
  72. Vetulani J., Jak usprawnić pamięć. Wydawnictwo Platan, 1993.
  73. Vinge V., The coming technological singularity: How to survive in the post-human era. Vision-21: Interdisciplinary Science and Engineering in the Era of Cyberspace, Vol. 10129 serii NASA Conference Publication, 11–22, Cleveland, OH, 1993. NASA Lewis Research Center.
  74. Vinge V., Signs of the Singularity. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, 2008, 69–74.
  75. Visser J., Budzynska K., Reed C., A critical discussion game for prohibiting fallacies. „Logic and Logical Philosophy”, Vol. 27, No. 4, 2017, 491–515, DOI: 10.12775/LLP.2017.021.
  76. Vollset S., et all. Fertility, mortality, migration, and population scenarios for 195 countries and territories from 2017 to 2100: a forecasting analysis for the global burden of disease study. „Lancet”, July 2020.
  77. Voytyuk M., Brain evolution resulting from cooking. (T. Shackelford, V. Weekes-Shackelford, red.), Encyclopedia of Evolutionary Psychological Science,. Springer International Publishing, Cham, 2021, 735–739.
  78. Wallas G.. The Art of Thought. Life and letters series. J. Cape, 1926.
  79. Warwick K., Shah H., Velder A., Stradella E.. How Good Robots Will Enhance Human Life. (K. Tchoń, W. Gasparski, red.), A Treatise on Good Robots, 3–18. Transaction Publishers, 2014.
  80. Warwick K., Xydas D., Nasuto S., Becerra V., Hammond M., Downes J., Marshall S., Whalley B., Controlling a mobile robot with a biological brain. „Defence Science Journal”, Vol. 60, 2010, 5–14.
  81. Wierzbicki A.P., Technen: Elementy niedawnej historii technik informacyjnych i wnioski naukoznawcze. Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” PAN, Warszawa, 2011.
  82. Wilmut I., Schnieke J., McWhir A., Kind A., Campbell K., Viable offspring derived from fetal and adult mammalian cells. „Nature”, Vol. 385, 1997, 810–813.
  83. Zorpette G., Waiting for the rapture: Technological convergence will change our lives but wont’t make them indefinitely long. „IEEE Spectrum”, Vol. 45, 2008, 26–27.
  84. Zybertowicz A., Gurtowski M., Tamborska K., Trawiński M., Waszewski J., Samobójstwo Oświecenia? Wydawnictwo Kasper, Kraków, 2015.